· 

Claire Fraser's Apotheek. Deel 1: Belladonna - dodelijke schoonheid die Shakespeare inspireerde tot het maken van MacBeth

door Linda de Bruijn

Ik een fan van de TV serie Outlander. De serie, die zich afspeelt in de 18de eeuw, vertelt het verhaal van Claire Fraser die een apotheek van  kruiden en bloemen gebruikte om ziektes en aandoeningen te behandelen.  Ik ging op zoek naar de planten Claire verzamelde en hun werking. In deze serie van blogposts vind je fabels en feiten over deze kruiden. Bij elke verhaal maakte ik een bijzonder sieraad.

 

Dodelijke schoonheid

Deze eerste post gaat over de Belladonna - alias Dodelijke Nachtschade -  alias Duivelskers.

Belladonna is een onschuldig lijkende plant die bloeit met paarse bloemen in de zomer en verleidelijke bessen in de herfst. Maar laat je niet voor de gek houden, ze is dodelijk.

De dodelijke werking van belladonna wordt veroorzaakt door de twee gifstoffen in de plant: Atropine en Solanine. Deze stoffen worden tegenwoordig nog steeds gebruikt. Chirurgen gebruiken atropine bijvoorbeeld om de hartslag te reguleren tijdens een operatie. Het houdt ook spieren verlamd. Solanine bestrijdt drugsverslaving door een vieze smaak te geven aan bepaalde verslavende medicijnen. Het moge duidelijk zijn dat de krachtige stoffen zeer miniem gebruikt worden. 

 

Romeinse cosmetica

De plant, al bekend bij de Grieken en later bij de Romeinen, dankt haar wetenschappelijke naam dan ook aan een afgeleide daarvan : Atropa belledonna.  Atropa naar het Griekse Atropos, de schikgodin die leven kon beëindigen. Belladonna betekent mooie dame. Het laatste refereert aan het Romeinse gebruik om de plant te gebruiken als cosmetica. De kleurstof van de bloemen toverde een verleidelijke blos op de wangen van de dames en het sap werd gebruikt om de pupillen te vergroten, hetgeen door hun vleiers als hoogst aantrekkelijk werd gevonden.  Ondertussen doopten de mannen hun pijlpunten in het dodelijke sap van deze plant, een zeer handige methode om je van je rivalen te ontdoen. Zo wordt er verteld over een politieke tegenstander van de Romeinse heerser Claudius die een beruchte gifmengster inhuurde om de leider te doden. Deze seriemoordenares, genaamd Locusta, zou Claudius hebben vergiftigd door Belladonna door zijn drank te mengen.

 

Mocht je zelf een zalf willen maken of de Romeinse make up trend willen uitproberen, dan staat je een lastige zoektocht te wachten. De plant is zeldzaam, wel groeit ze nog in zuidelijke graafschappen van Engeland op kalkrijke grond in struikgewas en bossen en soms in de buurt van oude gebouwen en steengroeven. 

 

Inspiratie voor MacBeth

In de elfde eeuw vinden we het verhaal van de Schotse koning Duncan I, die de dodelijke nachtschade met veel succes gebruikte. Hij liet flessen drank met dodelijke nachtschade rondgaan onder zijn vijanden, de Denen, die zich het zoete brouwsel goed lieten smaken en een snelle dood stierven waardoor de troepen van koning Duncan niet meer hoefden te vechten. Dit was voor William Shakespeare de inspiratie voor zijn toneelstuk MacBeth. De echte Macbeth volgde koning Duncan I op nadat hij deze had gedood bij Elgin, dit keer overigens zonder belladonna.

 

De reden dat deze tactiek zo goed werkte was omdat de bessen van de belladonna zoet smaken en slachtoffers hoogstwaarschijnlijk het verschil in wijn, mede of bier niet eens proefden. Daarbij had men maar weinig bessen nodig, slechts twee tot vier bessen waren genoeg om een kind te doden en voor een volwassen man waren tien tot twintig bessen genoeg. Na inname volgden al snel een delirium of hallucinaties. Later volgden wazig zien, een droge mond en onsamenhangend kabbelen, braken, hartfalen en uiteindelijk de  dood. 

 

folklore en heksenverhalen

blog over de fabels en feiten over belladonna nachtschade en de kruiden die claire fraser gebruikte als medicijn in Outlander

Later in de geschiedenis, in de 16de en 17de eeuw, zijn verslagen gevonden van heksenprocessen waarbij sprake was een “vliegende zalf”. Uit een aantal overgeleverde recepten blijkt uit dat belladonna een van de werkzame ingrediënten was.
In de 18de en 19de eeuw werden extracten van de belladonna gebruikt voor de behandeling van geelzucht, roodvonk, kinkhoest, zenuwziektes en epilepsie. Het zal je daarom niet verbazen dat belladonna in menig apothekersuitrusting te vinden was.

In oude folklore was belladonna de plant van de duivel, deze was zo enthousiast over de teelt ervan dat hij alleen tijdens Beltane ervan kon worden afgeleid zodat de plant kon worden verzameld - vandaar dat een van de oude volksnamen voor deze plant Duivelskers is. De verschillende namen van de plant, Nachtschade, Dealthy nightschade of Duivelskers, laten weinig te raden over, een gewaarschuwd mens telt voor twee. Gelukkig is Claire Fraser in Outlander een verstandig mens. 

 

fantasy sieraad bij je verhaal

De oorbellen die ik bij dit verhaal maakte, hebben de kleuren van de bloemen en bessen van de belladonna;  het rood en geel van de bloemen en het diepe paars van de bessen.  Van deze oorbellen maakte ik slechts 1 paar, zo blijven ze uniek.

 

Deze bijzondere oorbellen hebben mooie lampwork glaskralen,  handgemaakt door Linsey Peck en Trudy Doherty, twee artisans uit de UK. Lampwork glas is een techniek waarbij een vuurvlam wordt gebruikt om het glas te smelten. Vroeger gebruikten men hiervoor olielampen, vandaar de naam lampwork.

Blog over de kruiden apotheek van Claire Fraser, Belladonna en fantasy sieraden bij je verhaal
Belladonna oorbellen

Verhalen die je misschien ook leuk vindt:


Write a comment

Comments: 0